Amanoslarda kayın ormanlarımızı niçin korumalıyız?
Sn. Ayhan Küyük beyin "Amanoslarda kayın ormanlarımızı niçin korumalıyız?" başlıklı makalelerini siz değerli okurlarımızın ilgisine sunuyoruz.
27 Aralık 2022 - 20:43
İ
Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi iklimimiz açısından geri dönüşü olmayan bir sürecin yaşıyoruz. Orman ,içinde yaşayan türler ve bizler, hafife alınmaması gereken antropojenik bir iklim değişikliği ile baş etmek zorundayız ve halihazırda tespit edilebilen etkiler, iklim değişikliğinin tür kompozisyonlarını değiştirdiği konusunda şüpheye yer bırakmıyor
Amanoslardaki kayın saf ve karışık ormanlarımızı korumak için bir çok nedenimiz var.Ancak odun hammaddesi temin etmek bu nedenlerin en sonunda gelir.Hiç kuşkusuz kayın ormanlarımızı koruma nedenlerimizin en başında biyoçeşitlilik gelmektedir.
Kayın ormanları son 20 yılda tam bir algı değişikliği yaşadı. Uzun yıllar boyunca doğayı koruma, onları tür açısından çok fakir olarak değerlendirdi ve yaygın dağılımları nedeniyle doğayı koruma çabalarıyla çok az ilgili olduklarını düşündüler.Ancak bugün, kayın ormanlarında pek çok türün en azından "aynı zamanda" yaşayabildiğini biliyoruz. Artık kayın ormanlarının tür açısından zengin olduğu ve yüksek düzeyde korumaya sahip olduğu görüşü giderek daha fazla yerleşiyor.
Biyoçeşitlilik, güncel sosyal ve çevresel politika tartışmalarındaki en önemli mega konulardan biridir. Terim uzun süredir bilinmesine rağmen özellikle iklim değişikliği ve birçok böcek türünde biyokütlenin azalması ile bağlantılı olarak güncel bulgular ve gelişmeler nedeniyle yeniden kamuoyunun ilgisini çekmiştir. Çünkü biyoçeşitliliğin kaybı ve türlerin bileşimindeki değişiklikler ekosistemlerimizin sallanmasına neden olabilir. Bu nedenle biyoçeşitliliğin korunması yüksek bir önceliktir. Bu aynı zamanda ve özellikle Amanoslarda ki kayın ormanları için de geçerlidir.
Dünyanın diğer bölgeleriyle karşılaştırıldığında, ormanlarımız, son buzul çağından yaklaşık 10.000 yıl önce başlayan nispeten kısa bir bitki örtüsü geçmişine sahiptir. Amanoslardaki kayın ormanlarının akrabaları güneyden kuzeye göç ederken çok az bir kısmı relikt tür ( kalıntı bitki ) olarak Amanoslarda var olmaya çalışmaktadır.
Kayın ormanlarının buzul çağlarını atlatabildiği Amanoslarda çok farklı ve endemik kayın ormanı uzmanları genellikle orada yaşıyor. İnsanların iklim üzerine etkisi olmasaydı,Amanoslarda kayın saf ve karışık ormanları sadece 11.000 ha sınırlı kalmaz daha çok geniş bir alana yayılan bir kayın ağaçları bölgesi olurdu. Gerçi günümüzde bitki çeşitliliği açışında özelliği bile korunmaya değer ülkemizin en önemli orman alanlarını oluşturmaktadır.
Bu nedenle, orman yöneticileri ve ormancılar biyolojik çeşitliliğin korunması veya restorasyonu için özel bir sorumluluk taşımaktadır. Orman yönetimi doğal yaşam temelimizi uzun vadede en iyi şekilde koruyabilir ve gelecek nesiller için güvence altına alabilir.
Ormancılıkta yerel orman türlerinin çeşitliliğini korumaya yönelik bütünleştirici ve ayrıştırıcı orman koruma olmak üzere iki temel yaklaşım vardır.
İlki, doğa koruma hedeflerini tüm alan üzerinde veya mümkün olduğu kadar büyük bir bölümünde uygulamaya çalışırken, ikincisi orman alanlarının her türlü müdahaleden korunmasına odaklanır.(doğa koruma alanı olarak)
Ölü odun veya biyotop ağaçlarının teşviki, bütünleştirici orman doğasının korunmasının bir parçasıdır. Prensip olarak, bütünleştirici doğa koruma,yaşlı ağaçları,biyotop ağaçları veya ölü odunların belirli nitelikleri gibi ticari ormanlarda doğal olarak oluşmayan veya ortaya çıkmayan bu yapıları artırmaya ve korumaya çalışır.
Eğer Amanoslar 2873 Sayılı Milli Parklar Yasasına göre korumaya alınmıyacak ise sürdürülebilir orman yönetimi devreye girerek “Koruma ve kullanım" ilkesini izlemelidir. Doğaya yakın ve istikrarlı karma ormanlar oluşturulmalıdır.
Doğal kayın ormanlarında bakım ve gençleştirme gibi silvikültürel çalışmaları yoğun şekilde uygulanırsa ekolojik bir sistemin belirli bölümleri kaybolur, karmaşık dengesi bozulur ve aşırı hava koşulları veya hastalık gibi rahatsızlıklara karşı savunmasız hale gelir.
Doğal orman yaşamları kullanırken, biyolojik çeşitliliğin korunması özellikle önemlidir. Bununla birlikte,ormanlarda karışım ve çeşitlilik de önemlidir. Amanoslarda iğne yapraklı ormanlarla karakterize edilen bir bölgede kayın ormanının son kalıntısı, yayılması yavaş olan yaprak döken orman türlerinin yeri doldurulamaz değerli yuvasını temsil edebilir.
Özellikle Amanoslarda saf kayın ve karışık meşçereleri yerel biyoçeşitlilik türlerinin atlama taşı olarak işlev görmesi için düzenleyici ormancılık çalışmasında dokunulmayacak orman bölümleri olarak ayrılmalıdır.
Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi iklimimiz açısından geri dönüşü olmayan bir sürecin yaşıyoruz. Orman ,içinde yaşayan türler ve bizler, hafife alınmaması gereken antropojenik bir iklim değişikliği ile baş etmek zorundayız ve halihazırda tespit edilebilen etkiler, iklim değişikliğinin tür kompozisyonlarını değiştirdiği konusunda şüpheye yer bırakmıyor
Amanoslardaki kayın saf ve karışık ormanlarımızı korumak için bir çok nedenimiz var.Ancak odun hammaddesi temin etmek bu nedenlerin en sonunda gelir.Hiç kuşkusuz kayın ormanlarımızı koruma nedenlerimizin en başında biyoçeşitlilik gelmektedir.
Kayın ormanları son 20 yılda tam bir algı değişikliği yaşadı. Uzun yıllar boyunca doğayı koruma, onları tür açısından çok fakir olarak değerlendirdi ve yaygın dağılımları nedeniyle doğayı koruma çabalarıyla çok az ilgili olduklarını düşündüler.Ancak bugün, kayın ormanlarında pek çok türün en azından "aynı zamanda" yaşayabildiğini biliyoruz. Artık kayın ormanlarının tür açısından zengin olduğu ve yüksek düzeyde korumaya sahip olduğu görüşü giderek daha fazla yerleşiyor.
Biyoçeşitlilik, güncel sosyal ve çevresel politika tartışmalarındaki en önemli mega konulardan biridir. Terim uzun süredir bilinmesine rağmen özellikle iklim değişikliği ve birçok böcek türünde biyokütlenin azalması ile bağlantılı olarak güncel bulgular ve gelişmeler nedeniyle yeniden kamuoyunun ilgisini çekmiştir. Çünkü biyoçeşitliliğin kaybı ve türlerin bileşimindeki değişiklikler ekosistemlerimizin sallanmasına neden olabilir. Bu nedenle biyoçeşitliliğin korunması yüksek bir önceliktir. Bu aynı zamanda ve özellikle Amanoslarda ki kayın ormanları için de geçerlidir.
Dünyanın diğer bölgeleriyle karşılaştırıldığında, ormanlarımız, son buzul çağından yaklaşık 10.000 yıl önce başlayan nispeten kısa bir bitki örtüsü geçmişine sahiptir. Amanoslardaki kayın ormanlarının akrabaları güneyden kuzeye göç ederken çok az bir kısmı relikt tür ( kalıntı bitki ) olarak Amanoslarda var olmaya çalışmaktadır.
Kayın ormanlarının buzul çağlarını atlatabildiği Amanoslarda çok farklı ve endemik kayın ormanı uzmanları genellikle orada yaşıyor. İnsanların iklim üzerine etkisi olmasaydı,Amanoslarda kayın saf ve karışık ormanları sadece 11.000 ha sınırlı kalmaz daha çok geniş bir alana yayılan bir kayın ağaçları bölgesi olurdu. Gerçi günümüzde bitki çeşitliliği açışında özelliği bile korunmaya değer ülkemizin en önemli orman alanlarını oluşturmaktadır.
Bu nedenle, orman yöneticileri ve ormancılar biyolojik çeşitliliğin korunması veya restorasyonu için özel bir sorumluluk taşımaktadır. Orman yönetimi doğal yaşam temelimizi uzun vadede en iyi şekilde koruyabilir ve gelecek nesiller için güvence altına alabilir.
Ormancılıkta yerel orman türlerinin çeşitliliğini korumaya yönelik bütünleştirici ve ayrıştırıcı orman koruma olmak üzere iki temel yaklaşım vardır.
İlki, doğa koruma hedeflerini tüm alan üzerinde veya mümkün olduğu kadar büyük bir bölümünde uygulamaya çalışırken, ikincisi orman alanlarının her türlü müdahaleden korunmasına odaklanır.(doğa koruma alanı olarak)
Ölü odun veya biyotop ağaçlarının teşviki, bütünleştirici orman doğasının korunmasının bir parçasıdır. Prensip olarak, bütünleştirici doğa koruma,yaşlı ağaçları,biyotop ağaçları veya ölü odunların belirli nitelikleri gibi ticari ormanlarda doğal olarak oluşmayan veya ortaya çıkmayan bu yapıları artırmaya ve korumaya çalışır.
Eğer Amanoslar 2873 Sayılı Milli Parklar Yasasına göre korumaya alınmıyacak ise sürdürülebilir orman yönetimi devreye girerek “Koruma ve kullanım" ilkesini izlemelidir. Doğaya yakın ve istikrarlı karma ormanlar oluşturulmalıdır.
Doğal kayın ormanlarında bakım ve gençleştirme gibi silvikültürel çalışmaları yoğun şekilde uygulanırsa ekolojik bir sistemin belirli bölümleri kaybolur, karmaşık dengesi bozulur ve aşırı hava koşulları veya hastalık gibi rahatsızlıklara karşı savunmasız hale gelir.
Doğal orman yaşamları kullanırken, biyolojik çeşitliliğin korunması özellikle önemlidir. Bununla birlikte,ormanlarda karışım ve çeşitlilik de önemlidir. Amanoslarda iğne yapraklı ormanlarla karakterize edilen bir bölgede kayın ormanının son kalıntısı, yayılması yavaş olan yaprak döken orman türlerinin yeri doldurulamaz değerli yuvasını temsil edebilir.
Özellikle Amanoslarda saf kayın ve karışık meşçereleri yerel biyoçeşitlilik türlerinin atlama taşı olarak işlev görmesi için düzenleyici ormancılık çalışmasında dokunulmayacak orman bölümleri olarak ayrılmalıdır.
FACEBOOK YORUMLAR